HỘI THẢO VỀ " MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ THEO ĐỊNH HƯỚNG GIAO THÔNG CÔNG CỘNG (TOD) VÀ QUAN HỆ ĐỐI TÁC CÔNG - TƯ (PPP) CHO HỆ THỐNG ĐƯỜNG SẮT ĐÔ THỊ TPHCM
Ngày 12/5/2023, Ban Quản lý Đường sắt đô thị và Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản tại Việt Nam (JICA) phối hợp đồng tổ chức hội thảo về “Mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) và Quan hệ đối tác Công - Tư (PPP) cho Hệ thống đường sắt đô thị TPHCM”. Hội thảo hôm nay thuộc khuôn khổ các hoạt động chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (ngày 21/9/1973).
Bên cạnh đó, hội thảo là diễn đàn thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm về mô hình TOD với mục tiêu lấy định hướng phát triển giao thông công cộng, trong đó hệ thống đường sắt đô thị đóng vai trò chủ lực, làm cơ sở cho quy hoạch, phát triển đô thị nằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường cũng như là cơ hội để chủ động trong triển khai các nội dung thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 54/2017/QH14 ngày 24 tháng 11 năm 2017 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh được đệ trình tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV. Theo đó, thí điểm mô hình TOD gắn với quy hoạch đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường sắt đô thị. Ngoài ra, bài học quý báu từ quá trình phát triển của các đô thị lớn trên thế giới như Tokyo (Nhật Bản), Seoul (Hàn Quốc), Singapore, Luân Đôn (Anh)… cho thấy TOD gắn với khai thác quỹ đất là giải pháp căn cơ và dài hạn, nhất là tạo nguồn lực đầu tư để phát triển mạng lưới đường sắt đô thị.
Các bên đã tập trung thảo luận nghiêm túc, thẳng thắn và chân thành chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn của Nhật Bản, một quốc gia có bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực phát triển đường sắt đô thị, qua đó thảo luận về khả năng áp dụng TOD và PPP cũng như gợi mở những giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Những kinh nghiệm từ Nhật Bản về các vấn đề pháp lý trong công tác quy hoạch, chia sẻ lợi ích và trách nhiệm của các dự án xung quanh các nhà ga,…sẽ là cơ sở và là bài học cho chính quyền thành phố Hồ Chí Minh triển khai trên thực tế.
Các chủ đề đã tham luận tại hội thảo là:
Hướng dẫn Chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng Đường sắt đô thị theo hình thức hợp tác đối tác công - tư (PPP) tại Việt Nam, do ông Bùi Xuân Nguyện ở Ban Quản lý Đường sắt đô thị trình bày.
Tổng quan về TOD và hỗ trợ của JICA, do Bà Ayako KUBO, đại diện JICA trình bày.
Phương pháp điều chỉnh đất và Quy định sử dụng đất, do Ông Shin KIMURA, đại diện Cơ quan Phục hưng đô thị (URA) trình bày.
Phát triển khu vực ga ngầm tại Nhật Bản, do Ông Katsushi HIROMOTO, đại diện Công ty Tokyo Metro trình bày.
Phát triển định hướng giao thông công cộng tại Nhật Bản, do Ông Takahiko NAGATO, đại diện Tập đoàn Tokyu trình bày.
Sự cần thiết của quy định phát triển không gian ngầm – Gợi ý từ tuyến Metro số 1 Thành phố Hồ Chí Minh, do Ông Yoshiyuki ISHIHARA, đại diện Công ty Nippon Koei trình bày.
 Hội thảo đã giúp định hình rõ hơn phương thức, cách làm của Cấp chính quyền/ Cơ quan chủ quản/ Các bên liên quan về thực hiện thí điểm chính sách, cơ chế đặc thù để đẩy nhanh tiến độ triển khai Hệ thống Đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh thông qua kinh nghiệm thực tiễn từ Nhật Bản trên các khía cạnh:
Xây dựng và hoàn thiện thể chế, căn cứ pháp lý (Luật/ Quy định);
Các chính sách khuyến nghị áp dụng cho Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và Việt Nam nói chung;
Các nghiên cứu thành công lẫn những bài học kinh nghiệm cần lưu ý.
Hội thảo đã thu hút được hơn 100 đại biểu tham dự trực tiếp cũng như nhiều lượt theo dõi trực tuyến để cùng thảo luận về Mô hình phát triển TOD và PPP, là 02 chủ đề đang được Thành phố quan tâm để ứng dụng vào việc phát triển mạng lưới giao thông công cộng, đặc biệt là trong lĩnh vực đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh dựa trên kinh nghiệm từ phía Nhật Bản.