Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương giữ vai trò quan trọng bậc nhất trong nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế, Thành phố đang phải đối diện với những vấn đề của một đại đô thị có dân số tăng quá nhanh, đi kèm theo đó là sự gia tăng nhanh chóng của phương tiện cá nhân đã khoét sâu vào sự yếu kém của mạng lưới giao thông thành phố. Mặt khác, hệ thống VTHKCC của thành phố (chủ yếu là xe buýt) trong thời gian qua đang có dấu hiệu suy giảm, khối lượng vận chuyển của hệ thống xe buýt từ năm 2013 đến nay liên tục giảm sút với tốc độ bình quân khoảng 10% /năm.
Hệ thống xe buýt của Thành phố hiện nay còn nhiều bất cập như mật độ tuyến còn thấp, mức độ trùng lắp tuyến cao, khả năng mở rộng mạng lưới hạn chế, chất lượng phương tiện và thái độ phục vụ kém và đặc biệt là tốc độ di chuyển rất thấp trong điều kiện thường xuyên xảy ra ùn tắc giao thông như hiện nay. Đường sắt đô thị với năng lực vận chuyển lớn, tốc độ di chuyển cao, không phụ thuộc vào dòng giao thông hỗn hợp trên đường bộ là sự lựa chọn phù hợp và cấp thiết để cải thiện tình hình giao thông Thành phố.
Khu vực phía Đông thành phố đang có sự phát triển nhanh về kinh tế - xã hội, đi kèm theo đó là sự phát triển mạnh mẽ về dân cư, tuy nhiên hệ thống giao thông tại khu vực này vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó, tuyến đường sắt đô thị số 1 Bến Thành – Suối Tiên (sau đây gọi tắt là tuyến MRT1) khi đi vào vận hành sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối giao thông giữa thành phố vệ tinh phía Đông và khu vực Trung tâm thành phố. Xa lộ Hà Nội đang là tuyến đường chính kết nối 02 khu vực nêu trên, tình trạng ùn tắc giao thông tại Xa lộ Hà Nội thường xuyên xảy ra đặc biệt là trong các khung giờ cao điểm gây khó khăn cho việc đi lại của người dân. Trên trục Xa lộ Hà Nội hiện đang có 09 tuyến xe buýt hoạt động với năng lực vận chuyển khoảng 110.000 lượt hành khách /ngày, tuy nhiên thực tế khai thác chỉ mới đạt được 65% so với năng lực. Lộ trình hoạt động của các tuyến xe buýt này có độ trùng lắp khá cao với tuyến MRT1.
Tuyến MRT1 với tổng chiều dài 19,7 km, dự kiến hoạt động với số chuyến kế hoạch 300 chuyến /ngày, đoàn tàu 03 toa với sức chứa khoảng 930 hành khách, năng lực vận chuyển có thể đạt 280.000 lượt hành khách /ngày. Với năng lực vận chuyển lớn, nếu không được khai thác, vận hành hiệu quả tuyến MRT1 sẽ gây ra lãng phí rất lớn cho thành phố. Do đó, Thành phố cần phải có những giải pháp kết nối đồng bộ hệ thống VTHKCC bao gồm đường sắt đô thị và hệ thống xe buýt, cụ thể:
- Điều chỉnh các tuyến xe buýt trùng lắp trên tiêu chí lấy tuyến Đường sắt đô thị làm tuyến trục, hình thành điểm trung chuyển tại nhà ga Tân Cảng của tuyến MRT1, các tuyến xe buýt đang hoạt động trên trục Xa lộ Hà Nội từ hướng Trung tâm thành phố đi ra sẽ được điều chỉnh kết nối vào điểm trung chuyển này. Trong thời gian từ nay đến khi tuyến MRT1 vận hành, có thể mở mới 01 tuyến xe buýt hoạt động giống như tuyến MRT1 để dần định hình về luồng tuyến và tạo thói quen đi lại cho người dân.
- Hoàn thiện mạng lưới VTHKCC ở khu vực phía Đông thành phố, mở mới các xe tuyến buýt thu gom kết nối với tuyến MRT1. Theo đề xuất của Công ty TNHH MTV Đường sắt đô thị thì cần mở mới ít nhất 06 tuyến xe buýt thu gom nhằm phục vụ nhu cầu đi lại của người dân tại khu vực Quận 2, Quận 9, Quận Thủ Đức.
- Thực hiện giải pháp tích hợp, liên thông về vé và giá vé giữa các loại hình VTHKCC bao gồm đường sắt đô thị, xe buýt, …
Hiện nay Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng thuộc Sở Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh cũng đang phối hợp với đơn vị tư vấn của trường Đại học Giao thông vận tải hoàn thiện dự án “Tăng cường khả năng tiếp cận và tổ chức kết nối các tuyến xe buýt với nhà ga thuộc tuyến đường sắt đô thị số 1” nhằm nghiên cứu và triển khai các giải pháp kết nối hiệu quả tuyến MRT1 và hệ thống xe buýt.
